Verslag bijeenkomst ‘Efficiënt en effectief vaarwegbeheer voor de recreatievaart’

Op 25 januari jl. organiseerde Platform WoW en Waterrecreatie Nederland voor de derde keer een bijeenkomst met als thema ‘Efficiënt en effectief vaarwegbeheer voor de recreatievaart’. Dit keer stonden vier onderwerpen centraal: BRTN monitoring; uitkomsten en aanscherping, aanscherpen communicatiecampagne veiligheid en reisvoorbereidingtools, omgevingswet en omgevingsvisies en energietransitie. Gastheer van de bijeenkomst was de provincie Zuid-Holland.

Belang van waterrecreatie

Tijdens zijn openingswoord gaf Jaap Smit, Commissaris van de Koning van de Provincie Noord-Holland het belang van waterrecreatie voor de provincie Zuid-Holland aan. Rob Weeda, beleidsmedewerker/coordinator vaarwegenteam van de provincie Zuid-Holland, liet zien hoe de provincie een aantal interessante functies aan de Riverguide app heeft toegevoegd. De presentatie is hier te downloaden.

Werksessie 1: BRTN monitoring, uitkomsten en aanscherping

In het kader van de Basisvisie Recreatievaart 2015-2020 is onlangs de eerste basisrapportage monitoring BRTN opgesteld. Tijdens de werksessie zijn uitkomsten hiervan gedeeld. De basisrapportage brengt in kaart welke informatie meer uniform zou moeten worden verzameld en welke informatie aanvullend gewenst is. In lijn met de inhoudsopgave van de Basisvisie is gekeken naar de ruimtelijke-fysieke kenmerken van het landelijke basisrecreatietoervaartnet, de juridische en beleidsmatige borging en gebruik en economie. Bekijk de presentatie van werksessie 1.

Aandachtspunten in de discussie:

• Belang monitoring en beschikbaarheid gegevens wordt gedeeld.
• Tool met overzicht onderzoeken en rapporten vinden deelnemers nuttig. Als het zou kunnen graag ook zoekfunctie op type onderzoek/onderwerp.
• Noodzaak om te standaardiseren wordt gedeeld. BPR als uitgangspunt samen met gemene deler andere indelingen.
• Eerst nadenken over welke informatie je nodig hebt, dan kijken welke monitoringcyclus is gewenst. Tellingen waarschijnlijk jaarlijks, ontwikkeling in leefstijlen waarschijnlijk minder vaak.
• Standaardiseren op basis van koppeling met economie en gebruik heeft voor sommigen voorkeur.
• Het gebruikstevredenheidsonderzoek (GTO WOW) is als erg positief ervaren. Bij vervolgonderzoeken dienen de standaardisaties uit de BRTN-monitoring overgenomen te worden. Tevens is het wenselijk de gebruikersgroepen (meer dan nu) te betrekken bij het opstellen van de vragen.
• Monitoring kleine recreatievaart zouden deelnemers ook nuttig vinden.
• Met de aanwezigen is de afbakening van de vaargebieden aangescherpt. Dit vormt de basis voor toekomstige onderzoeken.
  – Grensgebieden met het buitenland en in de Noordzee meenemen
  – Huidige vaargebieden uitbreiden met nog niet bij vaargebied horende wateren
  – O.a. Randmeren, Hollands-Utrechts Plassengebied en Deltagebieden uitbreiden
  – Biesbosch en omstreken als eventueel extra vaargebied
  – Een eventuele sub indeling kan ook nuttig zijn.
• Inzetten op de nieuwe technieken m.b.t. monitoring. Er tekent zich nog geen uniforme techniek af. Landelijke afstemming van nieuwe technieken is wenselijk. De combinatie tussen ‘Riverguide Recreatie’ en Brug management systemen (BMS) heeft wel veel potentie.

Werksessie 2: Aanscherpen communicatiecampagne veiligheid en reisvoorbereidingtools

Voor het vaarseizoen 2018 wordt gewerkt aan een communicatiecampagne over veiligheid en reisvoorbereidinginformatietools waaronder de RiverGuide-recreatie app, een vernieuwde versie van vaarweginformatie.nl en ‘Varen doe je Samen!’. Paul van der Maat van Rijkswaterstaat en Rowena van der Maat van Waterrecreatie Nederland gaven een toelichting op deze nieuwe middelen en campagne. Na een korte voorstelronde en de verwachtingen met elkaar gedeeld te hebben werd kort ingezoomd om de aanleiding van de verbeteracties op het gebied van informatievoorziening aan de scheepvaart en de aanscherping en stand van zaken van de communicatiecampagne vanuit Varen doe je Samen! en werden een aantal stellingen besproken.

Momenteel wordt er vanuit diverse trajecten IV scheepvaart gewerkt aan verbetering en acties ten behoeve van de gebruikers tevredenheid. Uit eerder verdiepingsonderzoek van april 2017 blijkt dat de eindgebruiker vooral meer voorlichting nodig heeft op het gebied van reisvoorbereiding en vindplaats van de benodigde informatie. Tevens is de functionaliteit van presentatie volgens het onderzoek ondermaats. Gerealiseerd en verdere invulling en uitwerking van concrete producten zijn o.a.:

• RiverGuide. Een routeplannings en verkeersinformatie app geschikt voor beroepsvaart, zeevaart en recreatieve vaart. Doel van deze app is het bevorderen van de veiligheid, verkeersregulering, vlotheid en duurzaamheid op de landelijke vaarwegen. Opgeleverd januari 2018 in nieuwe vorm en uitvoering. Hierbij staat centraal: functioneel presenteren vaarweginformatie in vorm van routeplanner en actueel verkeersbeeld. Dit is een intensief samenwerkingsverband met alle grote haven en vaarwegbeheerders van Nederland. Al ruim 1100 beroepsschippers maken gebruik van de app. In februari 2018 zal de riverguide-recreatie app worden gelanceerd. Deze helpt de recreatievaarder met een stuk reisvoorbereiding en tijdens zijn vaartocht.
• Oplevering vernieuwde en verbeterde ENC kaarten (vanaf 1 december 2017 beschikbaar gesteld);
• Functionele verbeteringen webportaal www.vaarweginformatie.nl realisatie 1 mei 2018. Er wordt een geheel vernieuwde website gebouwd in samenspraak met beheerders en branchepartijen;
• Uitbreiding van hoeveelheid objecten en data op het gebied dynamische informatie voorziening scheepvaart (Blauwe Golf Verbindend) die worden gepresenteerd in RiverGuide en op vaarweginformatie.nl (opgeleverd in december 2017);
• Uitvoering van het landelijke project Nautische Basis Administratie sinds september 2017 (data op orde ism CIV en WVL), langdurig traject gepland tot 2020 voor uitrol.
•  Participatie en uitvoering gegeven aan diverse WOW voorlichtingsdagen en uitvoerings- en klankbordgroepen uitvoering gemaakte afspraken op eerdere WOW dagen (uitgevoerd en opgeleverd september 2017/januari 2018);
•  Intensivering samenwerkende organisaties in de voorlichtingscampagne “Varen doe je Samen!”; met alle beheerders en brancheorganisaties (beroeps- en recreatievaart) en hulpverleners op het water werken we aan voorlichting en bewustwording o.a. op het gebied van reisvoorbereiding en vanaf dit jaar de knooppunten interactief weergegeven (projectperiode 2015 – 2020);

Bovenstaande uitvoering gebeurt altijd in afstemming met collega beheerders, brancheorganisaties en op basis van onze landelijke klankbordgroepen vaarweggebruikers.

Opmerking vanuit de aanwezigen:  Hoe kan de informatie goed ontsloten worden en zorgen we ervoor dat de juist informatie in de juiste app komt? Er bestaan heel veel digitale vormen die een vaarder kan helpen. We moeten er voor zorgen dat er gecommuniceerd blijft worden over en door Varen doe je Samen!. Hier wordt het komende jaar weer flink aan gewerkt door de aangesloten partijen en steeds meer nieuwe betrokken partijen.

Werksessie 3: Omgevingswet en omgevingsvisies

Terugblik recreatievaart & Omgevingswet

Met de Omgevingswet wil de overheid de regels voor ruimtelijke ontwikkeling vereenvoudigen en samenvoegen. Zo is het straks bijvoorbeeld makkelijker is om bouwprojecten te starten. Naar verwachting treedt de Omgevingswet in 2021 in werking. Doel van de wet is:

• Versnellen en verbeteren besluitvorming;
• Samenhangende benadering van beleid, besluitvorming en regelgeving;
• Bestuurlijke afwegingsruimte;
• Inzichtelijkheid, voorspelbaarheid en gebruiksgemak

Onder leiding van Jos Brouwer (Senior Beleidsmedewerker Water&Groen, Provincie Zuid-Holland) is ingegaan op de verschillende instrumenten van de Omgevingswet en in hoeverre recreatievaart hier (reeds) onderdeel van uitmaakt.

Instrumenten

• Overheden (Rijk, provincies en gemeenten) ontwikkelen:
• Eén integrale omgevingsvisie (met daarin al het beleid dat betrekking heeft op de fysieke leefomgeving)
• Eén integrale Omgevingsverordening (bij gemeenten heet dit het Omgevingsplan, waarin alle regels voor de fysieke leefomgeving zijn vastgelegd)
• Uitvoeringsprogramma’s: om uitvoering te geven aan het beleid (visie en Verordening). Die uitvoeringsprogramma’s (UP’s) zijn vormvrij en kunnen (nog steeds) sectoraal zijn maar ook integraal worden opgesteld tussen verschillende overheden.

Omgevingsbeleid en recreatievaart
Uit de inventarisatie van Jos bleek dat recreatievaart maar mondjesmaat voorkomt in de reeds opgestelde ruimtelijke visies. In de Omgevingswet zelf, de Nationale Omgevingsvisie en de Algemene Maatregelen van Bestuur komen vooral de bestuurlijke afspraken rondom het BRN terug, recreatievaart komt verder niet terug.

Binnen Provincies zijn er grote verschillen in de vorm van Omgevingsvisie en de aandacht voor recreatievaart in deze visies, maar in het algemeen bleek de aandacht bescheiden. In Flevoland, Friesland en Zeeland neemt recreatievaart een prominente plek in, waar dit in andere provincies veel minder het geval blijkt. Ook tussen gemeenten blijken grote verschillen te bestaan in de aandacht voor recreatievaart. De Provincie Zuid-Holland heeft ervoor gekozen om eerst het huidige beleid over te nemen en zich vanaf 2019 te focussen op het uitwerken van de ambities op ruimtelijk gebied.

In de presentatie wordt een overzicht van recreatievaart in (huidig) Omgevingsbeleid gegeven.

Invloed van de sector op het Omgevingsbeleid?
In de discussie van beide werksessies was vooral aandacht voor de beperkte aanwezigheid van recreatievaart in het Omgevingsbeleid en hoe hier mee om te gaan als sector. Zoals aangegeven is er een verscheidenheid in de opzet van de Omgevingsvisie per overheidspartij en het terugkomen van recreatievaart in het Omgevingsbeleid. Ook de wijze hoe de participatie/invloed op het opstellen van dergelijke visies is ingericht verschilt tussen provincies. Tevens is het tijdspad van visievorming per bestuurslaag anders ingericht en zijn er koplopers en achterblijvers in dit traject te zien.

Verantwoordelijkheid voor deze beperkte aanwezigheid van recreatievaart ligt gedeeltelijk in de sector zelf: het is van belang om middels een regionale lobby om op alle bestuurlijke niveaus aandacht te vragen voor het belang van recreatievaart in de Omgevingsbeleid: publiek-private samenwerking binnen de Omgevingswet staat centraal. Het belang van de sector voor het woon& vestigingsklimaat en de economische waarde van (water)recreatie kan hierbij als argumentatie dienen. Aan de aanwezige overheden en ambtelijke vertegenwoordiging werd de oproep gedaan om de inrichting van participatietraject rondom het opstellen van Omgevingsbeleid helder te communiceren en te organiseren, zodat mogelijkheden voor invloed van de sector op het ruimtelijk beleid niet verloren gaat.

Werksessie 4: Energietransitie

Tijdens de klimaattop in Parijs (COP21) eind december 2015 en in het SER Energieakkoord zijn afspraken gemaakt om het aandeel hernieuwbare energie te vergroten. Er zijn en worden plannen gemaakt voor windenergie en zonnepanelen, ook op het water. In haar presentatie geeft Froukje van de Klundert van Posad een overzicht van de duurzame energiebronnen waaronder naast wind en zonne-energie ook geothermie, biomassa en hydro. De presentatie maakt duidelijk dat veel van deze duurzame energiebronnen een groter ruimtebeslag hebben dan we tot nu toe gewend zijn. Ook laat zij zien hoe de veenweide, vandaag de dag een plek voor waterrecreatie, van orgine eigenlijk ook een functie als energielandschap had. Hoe we naar het landschap kijken kan de keuze voor duurzame energie bepalen. In een studie voor het IJsselmeergebied in het kader van de Agenda IJsselmeergebied zijn drie richtingen onderscheiden: behoud van het karakteristiek van het landschap, optimaal meekoppelen: nieuw energielandschap en economisch duurzaam.

Aandachtspunten in de discussie naar aanleiding van de presentatie:

• In hoeverre wordt in de kosten-baten analyse voor windmolens ook gekeken naar de kosten van het verwerken van windmolens wanneer zij niet meer in gebruik zijn?
• Zonnepanelen lijken hoofdzakelijk monofunctioneel te worden ingezet. Wat zijn multifunctionele mogelijkheden?
• In veel sectoren waaronder de binnenvaart vindt electricificering plaats. Dit betekent een nog verregaandere groei in electriciteitsbehoefte.
• Bij RWS worden alle nieuwe kunstwerken klimaatneutraal.
• Keuze voor type energie en ruimtebeslag is veelal een politieke keuze.
• Opbrengsten windmolens die bijdragen aan recreatie: recreatiegebied Hellegatsplein

Foto’s van de bijeenkomst

[ngg_images source=”galleries” container_ids=”2″ display_type=”photocrati-nextgen_basic_thumbnails” override_thumbnail_settings=”0″ thumbnail_width=”240″ thumbnail_height=”160″ thumbnail_crop=”1″ images_per_page=”20″ number_of_columns=”0″ ajax_pagination=”0″ show_all_in_lightbox=”0″ use_imagebrowser_effect=”0″ show_slideshow_link=”1″ slideshow_link_text=”[Diavoorstelling tonen]” order_by=”sortorder” order_direction=”ASC” returns=”included” maximum_entity_count=”500″]

Plenaire afsluiting

De bijeenkomst is afgesloten met een korte terugkoppeling uit de werksessies en een gezamenlijke lunch. Deelnemers vonden het ook deze keer weer nuttig om kennis- en informatie uit te wisselen.