Rapport Verbeteren veiligheid vaarweg Lemmer - Delfzijl

http://lemmer%20delfzijl%20vaarweg%20veiligheid

De Hoofdvaarweg Lemmer-Delfzijl (HLD) is in 2014 in eigendom, beheer en onderhoud gekomen bij het Rijk. Rijkswaterstaat Noord-Nederland (RWS NN) voert dit uit. De vaarweg wordt opgewaardeerd naar een CEMT klasse Va vaarweg en is onderdeel van de scheepvaartroute van Amsterdam naar Noord Duitsland. Het vervoer over water groeit. Zo worden er nu per jaar 200.000 containers over de HLD vervoerd en prognoses geven aan dat dit aantal de komende jaren blijft stijgen. Ook de schaalvergroting in de binnenvaart zet door. Het gemiddelde laadvermogen van een schip op de HLD is nu bijna 1900 ton terwijl dat 10 jaar geleden nog 1300 ton was.

De aanpassingen aan de infrastructuur, de bruggen tussen Groningen en Lemmer, om de vaarweg een volledige klasse Va vaarweg te maken, zijn nog niet afgerond. Al voor de voor de overdracht door de provincies, worden er op de vaarweg grotere schepen toegelaten nadat de verdieping en verruiming in bochten was afgerond.

Hoogtebeperking

Er is nu nog sprake van met name een hoogte beperking voor de containervaart door te lage brug(gen) in Groningen. De vervanging van deze te lage (fiets) bruggen en 3 andere bruggen wordt in de zogenaamde fase 2 uitgevoerd. In deze fase worden de Groningse Gerrit Krolbrug en Paddepoelsterbrug en de Friese bruggen Schuilenburg en Kootstertille vervangen. Hiervoor heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat een bedrag van 102 miljoen euro gereserveerd.

Doorvaartprofiel

Daarnaast zijn er nog oude bruggen in Friesland die een krap doorvaart profiel hebben in het beweegbare deel, waardoor er een groter risico is dat er aanvaringen met pijlers van deze bruggen plaatsvinden. Over de vervanging van deze bruggen in Friesland (fase 3) heeft de minister van Infrastructuur en Waterstaat in december 2017 bekend gemaakt dat ze hier hierin gaat investeren. Het gaat om de bruggen Oude Schouw, Spannenburg en Uitwellingerga. Voor het enkelstrooks profiel bij de bruggen over het Eemskanaal is geen
vervanging voorzien.

Geleidewerken

De geleidewerken bij bruggen die het kunstwerk moeten beschermen tegen een aanvaring zijn nog niet allemaal vervangen en geschikt gemaakt voor de grotere en zwaardere schepen die er op dit moment al varen. Op de HLD heeft met name in 2014 en 2015 een aantal aanvaringen met kunstwerken en oevers plaatsgevondendie opmerkelijk waren. Het aantal aanvaringen en de omvang van de schades waren veel hoger dan op vergelijkbare vaarwegen en met vergelijkbare intensiteiten. In 2018 worden bij 3 of 4 bruggen de geleidewerken aangepast. Deze aanvaringen met de infrastructuur zijn voor Rijkswaterstaat aanleiding geweest om een onderzoek te starten naar de oorzaken en de te realiseren verbeteringen.

De aanvaringen (bijna 300) met de infrastructuur in de periode 2006 – 2016 zijn geanalyseerd. Daarnaast heeft zich een beperkt aantal (43) schip-schip aanvaringen voorgedaan, met name tussen recreatievaart onderling en tussen recreatievaart en beroepsvaart, waarbij helaas 4 dodelijke slachtoffers waren te betreuren. Bij de aanvaringen met de infrastructuur gaat het in verreweg de meeste gevallen om schade aan een brug(dek) en geleidewerken en veel minder om schade aan de oever.

Scheiding recreatievaart / beroepsvaart in Friesland

Uit de gesprekken met vertegenwoordigers van de beroepsvaart en de recreatievaart kwam naar voren dat de HLD als geheel nautisch veilig wordt ervaren maar dat de informatieverstrekking naar de vaarweggebruiker, het onderhoud aan de vaarweg en aanduiding van verkeerstekens moet worden verbeterd. Op het Prinses Margrietkanaal (PMK) komen de beroepsvaart en de recreatievaart elkaar het meest tegen. Scheiding tussen beroeps- en recreatievaart door het gebruik van alternatieve routes, nevengeulen en veilige oversteken kan verder worden geoptimaliseerd. Ook het gebrek aan uniformering van bruggen over de vaarweg zijn op de HLD opmerkelijk.

Op basis van alle uitgevoerde onderzoeken en analyses is er geen eenduidige oorzaak gevonden van de aanvaringen. Het gaat vaak om een combinatie van factoren, die voor een deel direct beïnvloedbaar zijn en voor een deel indirect of niet beïnvloedbaar.

De verbetermaatregelen kunnen in drie categorieën worden verdeeld:

Aanpassing infrastructuur.

Veel van de noodzakelijke maatregelen worden al uitgevoerd of zijn gepland, maar zijn afhankelijk van beschikbare budgettenreeksen. Op basis van netwerkanalyses wordt besloten welke verbeteringen als eerste worden uitgevoerd om de bereikbaarheid, de beschikbaarheid en de veiligheid te verbeteren. Met name de eenduidigheid van de bruggen zoals hetzelfde uiterlijk, doorvaart openingen en hoogte is een sterk verbeterpunt. Aanpassing van geleidewerken en een goed overzicht bij bochten in de vaarweg en kruisingen met recreatievaarwegen – door een juiste inrichting en ontbreken van begroeiing- verbetert de veiligheid. Nieuwe bruggen moeten beter gaan aansluiten bij de eisen vanuit vaarweggebruik voor wat betreft hoogte, zichtbaarheid en inrichting.

Verkeersmanagement maatregelen.

Met de juiste inzet van verkeersmanagement maatregelen, kunnen, in aanvulling op de infrastructuur, toch de beschikbaarheid en veiligheid worden verbeterd. De juiste en tijdige informatievoorziening zowel digitaal, per marifoon, als met juiste verkeerstekens langs de vaarweg zal met voorrang worden opgepakt. Informatie naar schippers over actuele verkeersdrukte bij sluizen en bruggen is op een aantal plaatsen in Nederland al gerealiseerd. Daarmee krijgen brug- en sluiswachters veel beter zicht op het verkeer, maar kan de schipper ook veel beter plannen, waardoor hij rustiger kan varen, wat duurzaamheid en veiligheid ten goede komt. Bestaande verkeersmaatregelen, zoals beperking snelheid bij brugpassage, blijven van kracht en zullen meer worden gehandhaafd.

Gedrag vaarweggebruikers.

Om recreatievaart en beroepsvaart beter van elkaar te scheiden zal in het kader van Varen doe je Samen (VDJS) in met name de provincie Friesland meer aandacht aan recreatieroutes worden gegeven, om op deze manier het gebruik van het PM kanaal in langs richting door de kleine recreatievaart te verminderen. De informatie over het oversteken van de HLD zal worden geactualiseerd. Speciale aandacht zal worden gegeven aan de verhuurders om hun klanten hierover te informeren. Beroepsvaart moet beter gebruik maken van de informatiebronnen en de middelen aan boord zoals AIS. Verkeerde instellingen in apparatuur aan boord van schepen geven verkeerde informatie voor de brug operator, met name bij brugpassage.

Publicatie: 25 januari 2018
Laatste update: 26 oktober 2023
Auteur: Rijkswaterstaat

Meer weten?

Neem contact op met Waterrecreatie Nederland.

Dat kan via 085-4852120 of per e-mail: info@waterrecreatienederland.nl

 

Gerelateerde items