Rli: Anticipeer bij ruimtelijke keuzes op klimaatverandering 

De Raad voor de leefomgeving en infrastructuur (Rli) heeft op 12 juni 2024 een advies uitgebracht over ruimtelijke ordening in een veranderd klimaat. Rli doet hierin tien aanbevelingen, verdeeld over vier oplossingsrichtingen, om klimaatverandering goed te betrekken bij ruimtelijke keuzes. 

Door de voortschrijdende klimaatverandering vergt het steeds grotere inspanningen vanuit waterbeheerders om de condities te scheppen die nodig zijn om in ons land te kunnen wonen, werken en recreëren. In sommige gebieden en voor sommige activiteiten komen de grenzen in beeld van wat nog kan.  

Het kabinet wil water en bodem meer sturend laten zijn voor het ruimtelijk beleid in Nederland, maar dat lukt volgens de Raad nog onvoldoende. Op termijn kan dit leiden tot zeer hoge kosten. 

Vier conclusies

Op basis van de analyse wordt in het advies vier conclusies getrokken: 

1. Flexibiliteit moet de norm worden voor ruimtelijke ordening. 
2. Het ‘watercontract’ tussen overheid en samenleving is aan herziening toe. 
3. Klimaatbestendige ruimtelijke ordening vereist begrenzing vanuit het waterbeheer. 
4. Klimaatbestendige ruimtelijke ordening biedt kansen. 

In de conclusies wordt een duidelijk beeld geschetst dat niet alles meer overal of voor altijd kan. Deze flexibele benadering is een breuk met het verleden, waarin de Nederlandse ruimtelijke ordening juist zekerheid en continuïteit bracht. 

Verder stelt klimaatverandering grenzen aan wat de samenleving van de overheid kan verwachten (zoals het compenseren van schade). Waterbeheerders zullen vaker grenzen moeten aangeven vanuit hun deskundigheid met betrekking tot een klimaatbestendige ruimtelijke ordening. Hiermee wordt er zowel een beroep gedaan op burgers en bedrijven om zelfstandig klimaatbestendige ruimtelijke keuzes te maken en tegelijkertijd wordt de afwegingsruimte begrensd.  

Desalniettemin is het advies optimistisch dat klimaatbestendige ruimtelijke ordening ook kansen biedt om “een mooier en beter land te realiseren, voor onszelf en voor toekomstige generaties”. 

Aanbevelingen

In het advies worden tien aanbevelingen geven, verdeeld over vier oplossingsrichtingen. Met de aanbevelingen wil de Rli de overheid helpen om effectief te sturen op klimaatbestendige ruimtelijke ordening. De vier oplossingsrichtingen zijn: 

1. Zorg ervoor dat ruimtelijke keuzes van zowel de overheid als van de samenleving zo veel mogelijk rekening houden met de gevolgen van klimaatverandering. 
2. Maak flexibiliteit de nieuwe norm voor ruimtelijke ordening. 
3. Versterk het instrumentarium voor klimaatbestendige en flexibele ruimtelijke keuzes door overheid en samenleving. 
4. Neem tijdig besluiten over grote systeemkeuzes en de ruimtelijke gevolgen daarvan. 

Bekijk het volledige rapport van de Rli. 

© Afbeelding boven: voorblad ‘Ruimtelijke ordening in een veranderd klimaat’