Innovation Expo

Innovaties op gebied van antifouling

Het Europees Chemicaliën Agentschap (ECHA) heeft Nederland en andere EU-lidstaten verzocht een workshop te organiseren over substitutie van schadelijke stoffen in een specifieke sector gericht op innovatie van materialen en producten.

Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft gekozen voor het onderwerp ‘antifouling’ (aangroeiwerende middelen) in de recreatievaart. Naast de huidige toegestane middelen die biocidehoudend zijn, zijn er in toenemende mate middelen en/of systemen beschikbaar die biocidevrij zijn. Het blijkt echter dat deze middelen in beperkte mate worden toegepast. Hier is een duidelijk praktisch probleem, er zijn enkele innovaties beschikbaar en andere innovaties verkeren in een gevorderd stadium van ontwikkeling. Bovendien hebben de traditionele onderwaterverven met een toevoeging van biociden nadelen voor het aquatisch milieu.

Innovaties

In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Milieu heeft Waterrecreatie Nederland in samenwerking met HISWA Vereniging onderzoek gedaan naar beschikbare en niet beschikbare innovaties op het gebied van antifouling. Deze innovaties zijn geëxposeerd op een stand tijdens de Innovatie Expo 2018 in Rotterdam. Daarnaast is een inhoudelijke bijdrage geleverd aan de organisatie van de workshop de daarop volgende dag.

Alternatieven biocidehoudende antifouling

De vraag is beantwoord of en zo ja onder welke voorwaarden producenten en verwerkers van antifouling, en gebruikers en eigenaren van installaties en vaartuigen waarop antifouling wordt toegepast, bereid zijn te bespreken op welke wijze alternatieven voor biocidehoudende antifouling op de markt kunnen komen en op grote schaal kunnen worden toegepast.

Innovation Expo 2018

In oktober 2018 vond in Rotterdam de Innovation Expo 2018 plaats. Op de beurs, die het thema ‘Global challenges, Dutch solutions’ had, waren vele innovaties aanwezig. In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft Waterrecreatie Nederland, in samenwerking met HISWA Vereniging een stand ingericht met demo’s van biocidevrije antifouling.

De dag na de beurs, op 5 oktober 2018, werd een innovatie themadag en workshop met het onderwerp “Biocide-vrije antifoulingsystemen” georganiseerd. Voor de workshop zijn alle stakeholders uitgenodigd:

Deelnemers

  1. Alle producenten van biocide-vrije antifoulingssystemen
  2. Internationale organisaties zoals Icomia – boating Industry, European Boating association – gebruikers, European boating Industry – boating industry en het Network for Inland waterways in Europe – vaarwegbeheerders.
  3. Jachtbouw
  4. HISWA besturen van dealers en retailers
  5. Verfindustrie (overkoepelende organisaties)
  6. Verf verkopers
  7. Onderhoudsbedrijven voor jachten
  8. Nederlandse brancheverenigingen; HISWA, Watersportverbond en de ANWB
  9. Waterschappen
  10. Onderzoeksinstellingen
  11. Overheidsinstellingen

Antifouling

Voor Waterrecreatie Nederland lag de focus tijdens de expo op antifouling en de innovatieve biocidevrije alternatieven die op de markt zijn. Antifouling is een onderwaterverf speciaal tegen fouling, de verzamelnaam voor de aangroei van mosselen, algen en andere biologische organismen. Het wordt daarom ook wel aangroeiwerende verf genoemd. De regelgeving voor de toelating van antifouling is de afgelopen jaren steeds verder aangescherpt.

Om een biocidehoudende verf – een biocide is een stof die organismen doodt zoals bijvoorbeeld koper – op de Nederlandse markt te mogen brengen, is een toelating nodig. Het CTGB regelt deze toelating. Beoordeling vindt plaats op basis van verontreiniging van het maritieme milieu maar het CTGB kijkt ook naar risico’s bij het aanbrengen en verwijderen. Er zijn nu ongeveer tien toegelaten producten.

Pleidooi voor gelijke regels

In 2014 zijn alle producten met een hoog gehalte aan koper voor de pleziervaartuigen in Nederland verboden. Producten met een hoog gehalte aan biociden zijn in Nederland uitsluitend in de handel voor de beroepsvaart. In omringende landen zijn deze producten met een hoger kopergehalte ook voor pleziervaartuigen beschikbaar. De milieuschade op binnenwater is echter fors. Door uitloging komen de biociden (koper) in het water terecht.  HISWA pleit sinds 2014 voor het gelijktrekken van regelgeving in de EU en stimuleert het ontwikkelen van biocidevrije, milieuvriendelijke alternatieven.

Biocidevrije antifouling

Tijdens de Innovation Expo werden op de romp van een boot verschillende alternatieve producten aangebracht zoals ultrasoon apparatuur, siliconen-wrap, vezel-wrap en nanoverf. Daarnaast was er een demo te zien van een borstelbaan en een voorbeeld van de Keelcrab.

project-innovation-expo-antifouling-wraps
Voorbeelden van aangroeiwerende folie

Tijdens de workshop ging het onder meer over de vraag hoe Nederland de biocidevrije alternatieven daadwerkelijk op de markt krijgt. HISWA bepleitte wederom één EU-regelgeving en ruimte voor ontwikkeling van biocidevrije antifouling. Een panel van bij HISWA aangesloten jachtservicebedrijven onderschreven deze oproep.

Daarbij komt: er is niet één oplossing voor alle pleziervaartuigen. Het vaargebied, het vaargedrag, de snelheid en andere aspecten hebben invloed op de keuze van biocidevrije antifouling. De conferentie leerde dat een test van alle beschikbare biocidevrije antifoulings door een onafhankelijke partij de beste oplossing is. “Steeds meer watersporters zijn voorstander van een middel dat het milieu minder belast, mits er een goede bescherming is tegen aangroei. Welke methode tegen aangroei wordt toegepast is mede afhankelijk van de persoonlijke voorkeur. Maar vooralsnog is niet duidelijk of de middelen wel werken. Doordat de alternatieven doorgaans een hogere investering vergen dan de biocidehoudende varianten blijkt de overstap voor consumenten een te groot risico. De stap van het testen van de producten is dan ook erg belangrijk”, aldus Manon van Meer, milieuadviseur bij Waterrecreatie Nederland.

Meer over antifouling

Waterrecreatie Nederland voert binnen het project ‘Varen doe je Samen!’ een voorlichtingscampagne voor consumenten op het gebied van antifouling. In de campagne worden de regelgeving en de toegelaten producten toegelicht. Daarnaast is de voorlichting bedoeld om het gebruik van biocidehoudende verf terug te dringen. De campagne wordt ondersteund door MilieuCentraal en HISWA Vereniging.

Bij Varen doe je Samen! staat ook een overzicht van biocidevrije alternatieven voor antifouling. Het RIVM bracht deze alternatieven in kaart en beoordeelde die op hun milieubelasting.

Meer weten?

Neem contact op met Waterrecreatie Nederland.

Dat kan via 085-4852120 of per e-mail: info@waterrecreatienederland.nl